GRİP (INFLUENZA)

Hazırlayan: Dr. Aydın Sinan Apaydın

Grip, influenza A, B ve C virüslerinin neden olduğu viral bir enfeksiyondur. İnsanda yaygın hastalığa yol açan influenza A virüsüdür. Grip, influenza veya enfluenza, viral bir hastalıktır. Sağlıklı insanlarda ortalama bir haftada geçmesine rağmen; vücut direncini düşüren kronik hastalığı olan kişilerde (diabet, kalp-akciğer hastalıkları, kronik böbrek yetmezliği, AIDS vb.) yaşlılarda ve çocuklarda tedavi daha uzun sürmektedir.

EPİDEMİYOLOJİ

Grip etkeni olan influenza virüslerinin Orthomyxoviridae ailesine ait olduklarını; nükleoprotein ve matriks proteinlerindeki antijenik farklılıklara göre bu virüslerin A, B ve C olarak tanımlanan üç tipi bulunmaktadır. En sık pandemiye neden olan influenza A suşları, yüzeylerinde yer alan hemaglutinin (H) ve nöraminidaz (N) glikoproteinlerinin antijenik yapılarına bakılarak alt tiplere ayrılmaktadır; buna göre günümüzde 16 H(H1-H16) ve 9 N (N1-N9) tipindeki influenza A suşlarının varlığı tanımlanmıştır. Bugün için insanlarda özellikle H1, H2, H3 (ender olarak H5 ve H9) ile N1 ve N2 tiplerinin kombinasyonları görülmektedir.

H3N2 virüsü normalde domuzlarda görülen, insanda rastlanmayan bir virüs alt tipidir. Genel olarak insanda görüldüğü zaman mevsimsel grip olarak semptom gösterir ve pandemiye neden olur. H3N2v nadiren insanda görülen H3N2’nin varyant tipidir, daha dirençli ve ölümcül sonuçlara neden olabilmektedir. 2010 senesinde ilk olarak domuzlarda görüldü, 2011 senesinde ilk defa insanlarda H3N2v tespit edildi. 2011 senesinde ABD de 12 insan H3N2v enfeksiyonuna yakalandı. Bu sene H3N2v virüsü haziran ayında Hindistan da görüldü. Mevsimsel H3N2 virüsü daha kolay bulaşabilmekte, daha hafif semptomlar göstermektedir sık değişiklik gösterdiği için daha yaygın görülmektedir.

KLİNİK BELİRTİ VE BULGULAR

Grip, 2-3 günlük bir kuluçka döneminden sonra aniden başlar. Yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrısı, halsizlik, iştahsızlık sıklıkla saptanan semptomlardır. Ateş, genellikle üç gün sürer. Ateş düştükten sonra tekrar bir yükselme saptanabilir. Boğazda yanma, burun akıntısı, kuru öksürük, aşırı yorgunluk diğer semptomlardır.

Soğuk algınlığı yanlış olarak grip ile karıştırılmaktadır. İki hastalıkta viral bir infeksiyon olmakla birlikte, farklı hastalıklardır ve farklı virüslerle oluşmaktadır.

Yorgunluk ve halsizlik daha uzun sürebilmesine rağmen sağlıklı insanlarda grip semptomları yaklaşık bir hafta sürer. Altta yatan hastalığı, bağışıklık yetmezliği olanlarda, küçük çocuklar ve yaşlılarda yaşamı tehdit edici komplikasyonlar oluşabilir.
Akciğer komplikasyonları en sık görülen grip komplikasyonlarıdır. Virüsün direkt etkisine bağlı primer viral pnömoni veya sekonder bakteriyel pnömoni şeklinde görülebilir. Kronik kalp ve akciğer hastalarında primer viral pnömoni sık görülür ve mortalitesi çok yüksektir. Sıklıkla Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae ve Haemophilus influenzae gibi bakterilerin etken olarak saptandığı sekonder bakteriyel pnömoni, yaşlılarda, kronik akciğer, kalp ve metabolik (diabet gibi) hastalığı olanlarda sık görülür. Komplikasyonların mortalitesi düşüktür ve antibiyotik tedavisine yanıt verir.

TANI

Tanı, boğaz sürüntüsü, burun akıntısı, balgam gibi örneklerde virüsün saptanması veya kanda hastalığa karşı gelişen antikorların saptanması ile konabilir. Bu yöntemler zaman alıcıdır. Ancak aşı üretimi, salgına neden olan suşların saptanması açısından araştırma amacıyla yapılması gereken testlerdir.

 

TEDAVİ

Yatak istirahati, bol sıvı alımı, ağrı kesici ve ateş düşürücüler, antiviral ilaçlar, gibi semptomatik tedavi önerilir. Komplikasyonlar yakından takip edilmeli ve uygun şekilde tedavi edilmelidirler. Bol sıvı tüketilmeli, bol mevsim meyveleri tüketilmeli. Bitki çaylarının bağışıklık sistemini güçlendirici etkilerinden dolayı  faydalı olduğu düşünülmektedir. DÜZENLİ VE DOĞRU EL YIKAMA ALIŞKANLIĞI DA ENFEKSİYONA YAKALANMA RİSKİNİ AZALTMAKTADIR.

Amantadin ve rimantadin influenza A’nın tedavisi ve proflaksisinde uzun yıllardır kullanılan antiviral ilaçlardır. Zanamivir ve oseltamivir son yıllarda kullanıma sunulmuş influenza A ve B’ye karşı etkili ilaçlardır. 36-48 saat içinde başlandığında semptom süresini kısalttıkları ve komplikasyonları azalttıkları saptanmıştır.

KORUNMA

İnfluenza aşısı, o senenin yeni aşısı ile, her yıl kasım ayına kadar uygulanmalıdır.  Aşı, grip komplikasyonlarının sık görüldüğü, bu hastalara hastalığı bulaştırma olasılığı yüksek olan kimselere, influenzadan korunmak isteyen 6 aylıktan büyük ve yumurta alerjisi olmayan herkese önerilir. İnfluenza ile ilişkili komplikasyon ve mortalite riski yüksek olan gruplar; 65 yaş ve üzerindekiler, huzur evinde kalan veya kronik bakım verilen bir sağlık ünitesinde kalan her yaştan kişiler, kronik akciğer ve kalp hastaları, uzun süreli aspirin tedavisi verilen 6 ay-18 yaş arası çocuklar, kronik böbrek ve metabolik hastalığı olanlar, bağışıklık yetmezliği olanlar, yüksek riskli gebeler. Yüksek riskli kişilere influenza bulaştırma olasılığı olanlar; doktorlar, hemşireler ve hastanede çalışan diğer personel, huzurevi ve kronik bakım veren sağlık ünitelerinde çalışanlar, yüksek riskli kişiler ile aynı evde yaşayanlar için aşı yaptırmaları kesinlikle önerilir.

Referanslar:

1. http://www.cdc.gov/flu/swineflu/h3n2v-basics.htm

2. http://www.who.int/influenza/surveillance_monitoring/updates/latest_update_GIP_surveillance/en/

3. http://www.who.int/wer/2013/wer8811.pdf

4. Yeditepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi ve Fitoterapi Anabilim Dalı Başkanı Prof.Dr. Erdem Yeşilada

Web sayfasının dizaynı Aytuna Devrim Canbul tarafından yapılmıştır.