Eskiden eş dost sohbetlerimizde konuşulacak ortak mevzu bulamayınca havadan sudan konuşurduk ama artık konuşacak başka mevzuumuz yok. Artık tek ortak konumuz oldu su. Yağmur ne zaman yağacak, bu su sıkıntısı ne zaman bitecek derken yağmur duasına bile çıktık. Nedir bu susuzluğun sebebi? Tamam, şimdi hatırladım kışın kar yağmadı, yağmur yağmadı o nedenle susuzuz. Peki, bir yıl karın, yağmurun yeterince yağmamasıyla susuz mu kalınıyor. Yok mu bunun daha öncesi. Belli değil miydi bu halkın susuz kalacağı.

   Biz bazı önlemleri almaya başlamalıyız artık. Nedir bu önlemler? Banyo yapmak yerine sadece saçlarımızı yıkamak, vücudumuzu ıslak bezle silmek. Yemek öğünlerini birleştirip hem az bulaşık yıkamak hem de diş fırçalama sayımızı azaltmak. Ayrıca balkon yıkamamak evimizi temizlememek, çamaşırları biriktirip on onbeş günde bir çamaşır yıkamak ve hatta havalandırma yöntemiyle de üstüne sinen ter kokusundan kurtulmak. Nerdeyse unutuyordum artık yolculuğa çıkanın arkasından su dökmek, korkunca bir bardak su içmek, olmayan bir işin üstüne de bir bardak soğuk su içmekte yasak. Yerinizde olsam bundan sonra su gibi uzun ömürlü ol da demem. Çünkü sularımız artık uzun ömürlü değil.

Doktorlar günde en az sekiz bardak su için önerilerini unutsalar iyi olacak. Doktorun yazdığı ilaçların muadilini eczaneler verebiliyor, suyun muadili ne acaba araştıralım. Çünkü bu gidişle içeceğimiz su bile yetkililer tarafından kısıtlanacak ve sadece yaşamak için su içmemiz bize tavsiye edilecek.Bu öneriler saçma gelse de biz bir yaz boyu bunları işittik ve belki de benimsedik.

 

            Maalesef küresel ısınmanın etkileri tüm dünyada görüldüğü gibi ülkemizde de görülmekte.Ülkemizde yaşam kalitesini yükseltmek ve hastalıkları oluşmadan önce önlemek için halk sağlığına yönelik çalışmalar sürdürülmekte. Bu kapsamda ülkemizde her yıl 3–9 Eylül tarihleri arası Halk Sağlığı Haftası olarak kutlanmakta. “Halk Sağlığı Haftası”nın bu yılki ana teması “Su ve Besinlerle Bulaşan Hastalıklar ve Korunma” olarak belirlenmiştir.  Susuzluğa çözüm bulunamasa da susuzluk nedeniyle oluşabilecek hastalıklara karşı önlemler konusunda geniş bilgi verilmektedir.

Şüpheli suların dezenfekte edilme işleminde ana eriyik ya da %1’lik klor eriyiği hazırlamak için suyun 1 litresine 40 gram kireç kaymağı (kalsiyum hipoklorit) konulur. Kireç kaymağı iyice eritildikten sonra tortunun çökmesi için yarım saat beklenir. Üstte kalan kısım alınır. Elde edilen çözelti %1 klor içeren ana eriyiktir. Ana eriyik damlalıklı plastik şişelere doldurularak topluma dağıtılır. Tüketeceğimiz suyun her bir litresi başına, bu eriyikten 3 damla damlatıp yarım saat bekledikten sonra, suları dezenfekte olarak güvenle içebiliriz.
Bireysel klorlama piyasada bulunan ve eczanelerde bulunan klor tabletleri ile de yapılabilir. Bu seyahatlerde kişilerin kendini koruması açısından pratik bir uygulamadır.

 

Zorunlu hallerde ise suyun temizliğinden emin değilsek en az 10 dakika kaynattıktan sonra tüketmeliyiz.

Tükettiğimiz gıdanın temizliğinde de suyun rolü çok önemlidir. Eğer yıkanmazsa birçok mikroorganizma ve parazitin besinler üzerinde üremesine dolayısıyla karın ağrısı, ateş, bulantı ve kusma gibi pek çok sağlık sorununa yol açacağı unutulmamalıdır.

Güvenli Gıda Hazırlanmasında Dünya Sağlık Örgütü’nün 10 Altın Kuralı
1. Gıda İşlemi İçin Güvenli Gıda Seçin.
Sebze, meyve gibi gıdalar tabii hâllerinde en iyi konumda iken diğerleri ancak işlendiğinde güvenli olurlar. Örneğin işlenmemiş süt yerine, pastörize ve uzun ömürlü süt (UHT) tüketin. Eğer seçme şansınız varsa taze veya şok dondurma işlemine tabi tutularak dondurulmuş beyaz etleri seçin.

2. Gıdalarınızı Tam Olarak Pişirin.
Mükemmel yapılan bir pişirme ile mikroplar ölür. Ancak, gıdanın bütün kısımlarının en az 75°C’ye ulaşması gerektiği unutulmamalıdır. Gıdalar tam olarak pişirilmelidir. Donmuş sığır eti, balık ve tavuk eti pişirilmeden önce tamamen çözündürülmelidir.

3. Pişmiş Gıdaları Vakit Geçirmeden Hemen Yiyin.
Pişmiş gıdalar oda sıcaklığına geldiği zaman mikroorganizmalar çoğalmaya başlar. Bekleme süresi uzadığında risk de artmaktadır. Güvenli tüketim için pişmiş besinler, ısılarını kaybetmeye başlamadan hemen yenmelidir.

4. Pişirilmiş Gıdaları Dikkatlice Saklayın.
Bazı gıdaları güvenli bir şekilde saklamak için 60°C üzerinde sıcak veya 5°C altında soğuk ortamlarda bekletin.

5. Pişirilmiş Gıdaları Bütünü ile Tekrar Isıtma İşlemine Tabi Tutun.
Yeniden ısıtma, depolama sırasında oluşabilecek mikroplara karşı en iyi koruma şeklidir (Uygun depolama mikrobiyal büyümeyi yavaşlatır ancak, mikropları öldürmez). Bir kez daha yeniden ısıtma, gıdaların bütün kısımlarının en az 75°C’ye ulaşması gerektiği anlamına gelmektedir.

6. Pişirilmiş Gıdalar ile Çiğ Gıdaların Temasını Önleyin.
Güvenle pişirilmiş gıdalar, çiğ gıdalarla çok az süre bile temas ettiğinde bozulma olabilir. Örneğin; çiğ tavuk hazırlarken kullanılan bıçak ve kesme tahtası, yıkanmaksızın pişmiş tavuğun parçalanmasında kullanılmaz.

7. Kişisel Temizlik Kurallarına Uyun.
Gıdaların hazırlanışı işlemine başlanmadan önce ve her bir ara verme (kesinti) sonrası özellikle eğer bebek bezi değiştirmek durumundaysanız veya tuvalete girmişseniz eller çok iyi bir şekilde yıkanmalıdır. Balık, et, veya tavuk gibi çiğ gıdaların hazırlanmasından sonra, diğer gıdaların işlemine başlamadan önce eller tekrar yıkanmalıdır. Ellerinizin üzerinde her hangi bir yara varsa gıdayı hazırlamadan önce ellerinizi sararak veya eldiven giyerek durumdan emin olun. Köpek, kuş vb. evcil hayvanların ellerinizden gıdaya geçebilecek mikropları barındırabileceğini de unutmayın.

 

8. Tüm Mutfak Yüzeylerini Temiz Tutun.
Gıdalar kolaylıkla bozulduğundan, gıda hazırlanması için kullanılan her yüzey temiz tutulmalıdır.

 

 

 

9. Gıdaları Böcekler, Kemirgen ve Diğer Hayvanlardan Koruyun.
Hayvanlar, gıda kaynaklı hastalıklara sebep olan mikropları taşırlar. Gıdaları, sıkıca kapatılmış kaplar içerisinde depolayarak saklamak en iyi korumadır.

10. Temiz Su Kullanın.
Temiz ve güvenli su, içmek için önemli olduğu kadar gıda hazırlanması için de çok önemlidir. Eğer su stokları hakkında herhangi bir şüpheniz varsa gıdaya ilave etmeden önce suları kaynatın.

 Hem.Yasemin YAZGÜNOĞLU