Konuyu Hazırlayan: Doç.Dr.Jale Erten

Deli dana hastalığı sığırlarda görülen ve ölümcül sonuçlanan bir hastalıktır. Hastalık beynin süngerlenmesine neden olur. Özellikle İngilterede sığırlarda görülen salgın bir hastalıktır. Hastalık mikrobik ajanlardan çok farklı cansız bir maddeyle (protein parçasıyla) meydana gelmektedir. Hastalığın hayvanlarda uzun bir kuluçka dönemi vardır. Ortaya çıkan hastalıklar yürüme bozukluğu bunu takiben beyin fonksiyonlarının bozukluğu ve ölümle sonuçlanmaktadır.

İnsanlarda da benzer hastalıkların olduğu fakat sığırlardaki bu hastalığın insandaki hastalıklarla ilgisi olmadığı düşünülüyordu.Ancak son yıllarda İngilterede yapılan araştırmalar sonucunda insanlarda görülen benzer bir hastalığın birden arttığı aniden ortaya çıkan 10 hastadan 5 nin mezbahada çalıştığı ve bu sırada sığırlarda da deli dana hastalığında bir artış olduğu görüldü.Bilim adamlarının yaptığı araştırmalar sonucunda hayvanlardaki deli dana hastalığı ile insanlardaki Creutzfeldt-Jacob hastalığının birbirleriyle alakalı olduğunu ortaya çıkardılar.Daha sonraki çalışmalar ise bu hastalığın bulaşma yolları ve hastalığın kaynağı yönünde oldu. 2000 yılına kadar yapılan incelemeler diğer Avrupa ülkelerininde risk altında olduğunu ve Creutzfeldt-Jacob Hastalığı vakalarının artmakta olduğunu gösterdi.Kesin bir kanıt olmamakla beraber hayvanlaradaki hastalığın insanlara hayvan etleri ve ürünleriyle bulaştığı tahmin edilmektedir.

Creutzfeldt-Jacob Hastalığı Nedir?

Bu hastalık prion denilen protein parçaçıklarının neden olduğu uzun bir kuluçka dönemini takiben ortaya çıkan beyin fonksiyonlarının bozulması hızlı yaşlanma ve ölümle sonoçlanan bir enfeksiyon hastalığıdır.Hastalığın yiyeceklerle bulaştığını gösteren deliller vardır.Genellikle ileriki yaşlarda ortaya çıkan hastalık en sık 57-62 yaşlarında görülür.Hastalığın en sık rastlanan belirtileri uykusuzluk depresyon kişilik değişiklikleri ve hafıza kaybıdır. Bu bulguların ardından kısa bir sürede hızlı bir bunama konuşamama yürüme zorlukları kas seğirmeleri ve kramplar görülür.Hasta genellikle 6-12 ayda mental ve fiziksel fonksiyonlarını kaybeder.Hastalık ölümle sonuçlanır.Kesin tanı beyin dokusundan biopsi yapılarak konulur.

Hastalığın bugün için kesin tedavisi mümkün değildir. Ancak hasataların şikayetlerini azaltmaya yönelik tedavi uygulanmaktadır.

Bir porsiyon hayvansal ürünle bulaşma riski 10 milyarda bir olarak ölçülmüştür.Sakatat ve sosis gibi ürünlerde risk yüksektir.Süt ve süt ürünlerinde risk tespit edilmemiştir.

Dr. J.Erten